Faalangst - essentiële vragen aan jezelf

Faalangst, wie heeft er geen last van vraag ik me weleens af.

De angst om te falen is voor mij geen onbekende ervaring. Ik heb er veel last van gehad. Toch had ik dat een tijd lang niet door. Dat besef kwam later pas, toen ik vastliep en hulp zocht. Met hulp heb ik toen weer ontdekt waar mijn hart ligt, dat wat ik interessant vind om te doen en waar ik gemotiveerd door raak. Vanaf dat moment ben ik mezelf gaan ontwikkelen op een pad die bij mij hoort. Ik heb toen weer spannende stappen gezet. Maar hoe was ik zo vastgelopen?

Van zelfvertrouwen naar zelftwijfel

Ik weet niet precies waar mijn faalangst is begonnen. Vanuit huis heb ik een stevig fundament kunnen opbouwen. Mijn ouders steunden mij. Op de basisschool stroomde ik over van zelfvertrouwen, totdat ik naar de brugklas ging op de middelbare school. Ik kwam in de pubertijd en werd onzeker over mezelf; mijn uiterlijk en mijn mogelijkheden. Mijn zelfvertrouwen (mijn opgebouwde fundament) is langzaam afgebrokkeld vanaf mijn 13^e jaar. Een jaar gepest worden, net niet bij de ‘stoere’ groep horen, een tussenjaar moeten doen en als een van de weinigen net niet je examen halen, … het helpt niet mee. Ik was een gemiddelde leerling en geen uitblinker. Ik voelde veel onzekerheid, maar de angst om te falen heeft in deze periode mijn gevoel over mijn schooltijd niet overheerst. Mijn herinnering is dat ik een leuke tijd heb gehad (behalve het pestjaar).

Maar na school liep ik toch vast. Ik heb rond mijn 24ste psychologische hulp gezocht. Ik weet nog goed dat ik na mijn eindexamen een opleiding ging doen die niet bij mij paste en dat ik na 1 jaar met studeren ben gestopt. Ik ben toen begonnen met werken voor een uitzendbureau.  Ik heb echt van alles aangepakt en gedaan. Helemaal prima, want je leert ervan, maar op het moment dat ik na een aantal jaar in een fabriek achter de lopende band stond, dozen in te pakken, voelde ik me leeg. Ik heb toen gedacht, hoe ben ik hier in godsnaam beland? Met een VWO diploma op zak, totaal gedemotiveerd eindigen achter een lopende band… Is dit nu wat ik wil? Het was niet echt het plaatje wat ik voor me had gezien bij mijn eindexamen. Dromen had ik wel, ik kon vrijwel alles bereiken in mijn hoofd. Maar ik heb niet de stappen genomen om aan die dromen te werken. Wat hield me tegen?

Faalangst herkennen

Het gevaar van faalangst is dat je het soms niet herkent als faalangst. Je bent jezelf in de maling aan het nemen en verzint excuses om ergens níet aan te beginnen. “Ik weet niet zo goed wat ik wil”, “Die studie of die baan is niets voor mij” heb ik vaak gezegd. Maar was dat ook zo? Alle keuzes die ik in die periode heb gemaakt zijn gebaseerd op angst. Ik had dromen, maar heb ze niet nagevolgd. En dat patroon heeft zich in mijn leven, ondanks mijn groei, flink herhaalt, dat zie ik nu. Wel willen, maar niet doen of bij twijfel en tegenslag afhaken. Jezelf onderuit halen. Beren op de weg zien. Jezelf niet op waarde schatten. Denken... dit kan ik niet.

Faalangst is een diepgewortelde overtuiging dat je geen ‘onderscheidend vermogen’ hebt of dat je 'het gevraagde niveau niet haalt', niet 'slim, goed of leuk' genoeg bent. Daarom ga je jezelf vergelijken met anderen en natúúrlijk vind je anderen die meer talenten, kennis en ervaring hebben dan jij.

Je kunt ervan doodslaan als een biertje.  

Faalangst is een killer. De valkuil is dat je nergens aan gaat beginnen. En als je al ergens aan begint, dan nog, komt er altijd weer een moment dat je twijfelt als het niet loopt zoals je wil. Ligt het aan mij? Wat doe ik verkeerd? “Iedereen is beter dan ik.” “Het moet NU gebeuren anders is het waardeloos.” “Zie je wel, ik kan het niet, laat ook maar.” “Het succes of de waardering blijft uit, dus het is niets voor mij, laat ik totáál iets anders doen.“ Wegvluchten en opnieuw beginnen. Een vicieuze cirkel die een sluimerende frustratie oplevert. Ik spreek uit ervaring. Zonde, zonde.

Essentiële vragen

Bewustwording is de eerste stap voor verandering. Faalangst herkennen is belangrijk. Wat houdt je tegen om te doen wat je leuk vindt, wat je graag wilt, waar je een kriebel van in je buik krijgt en blij van wordt?

Wanneer jij merkt dat je jouw droom / jouw uitdagingen uit de weg gaat, stel jezelf dan de volgende vragen en beantwoord ze:

1. welke gedachten heb ik?
2. welke overtuigingen heb ik?
3. zijn mijn gedachten en overtuigingen echt wáár?
4. zijn mijn gedachten en overtuigingen een excuus?
5. vind ik het ongelooflijk spannend, dat wat ik wil doen of waarvan ik droom?
6. twijfel ik of ik wel goed genoeg en/of kundig genoeg ben om te doen wat ik wil?
7. ben ik bang?

Angst en onzekerheid is prima

Als je op vraag 6 en 7 “JA” hebt geantwoord, dan ben je niet de enige. Angst is geen fijn gevoel, maar laten we maar accepteren dat het erbij hoort. Iets nieuws leren en proberen is een uitdaging en we zullen uit de comfortzone moeten stappen willen we verder komen. Het is spannend, maar óók leuk! Natuurlijk gaat het ons lukken om te gaan doen wat we willen doen! Mét vallen en opstaan. 

Relativeren helpt!

Relativeren is het toverwoord bij het vallen en opstaan. Want hoe ERG is het allemaal?

• “Ok, het loopt niet meteen zoals ik wil, hoe erg is dat?”
• “Ik laat het even los.” (en focus me op iets anders)
• “Ik ga erop vertrouwen dat het goedkomt.”

Allemaal gedachten die me helpen en die ik nu vrijwel moeiteloos inzet. En ik ben er heel dankbaar voor. Het haalt me direct uit mijn angstvalkuil en geeft me rust en meer vertrouwen. Welke gedachte mij ook altijd helpt: ik ben gezond. Dat is het allerbelangrijkste. De rest is sowieso minder belangrijk.

Dat wil niet zeggen dat de faalangst op mijn pad helemaal weg is. Af en toe steekt het nog de kop op in de vorm van perfectionisme en vermijdingsgedrag. Gelukkig heb ik geleerd hoe ik met deze valkuilen om kan gaan.

Zullen we het volgende afspreken?

We 'stuntelen' ons een weg naar ons droomdoel en op de weg ernaartoe vieren we onze kleine en grote succesmomentjes. Als we regelmatig van binnen ‘hoera!’ roepen en een geluksmomentje hebben, zijn we op de goede weg. En bij een tegenvaller huilen we even uit bij vrienden en familie, die ons dan moed inspreken om door te gaan.

Wees lief voor jezelf onderweg, vier je succes & geluksmomentjes en neem vooral de TIJD op weg naar je hartenwens.

Go for it!

Heb je last van faalangst en wil je hulp? Deze online training kan je helpen: In 12 lessen van je faalangst af